Kıyaslanabilir dönemler olan Haziran 2020 – Haziran 2021’e baktığımız zaman ilgili dönemler arasında işgücüne katılım oranında arındırılmış verilerle 1,4 puanlık azalma olduğu görülmektedir. 2020’nin benzer döneminde 31 milyon 984 bin kişi olan işgücü, Haziran 2021’de 30 milyon 541 bin kişi olmuştur. İşgücüne katılım oranı ise %50,2’den %48,8’e yükselmiştir. Yine mevsim etkilerinden arındırılmış verilere bakıldığında; istihdam oranı geçen yılın aynı dönemine göre 2,5 puan azalarak %42,4 olurken, mevsim etkilerinden arındırılmış istihdamda ise önceki aya göre 1 milyon 503 bin kişilik bir azalış söz konusudur. Atıl işgücü oranı %22,4 seviyesine geriledi, bunun içinde ücretsiz izinde olanlar başta olmak üzere atıl istihdam, yani çalışıyor görünüp normalde iş başında olmayanlar da bulunmuyor.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne ilişkin tamamlayıcı göstergeler, Haziran 2019 - Haziran 2021… Kaynak: TÜİK, Bloomberg
Manşet bazda düzeltilmiş işsizlik oranındaki gelişme oldukça iyi görünüyor, hem geçen yılın hem de bir önceki ayın verileriyle karşılaştırıldığında 2,5 puanın üzerinde gelişmeler var. Sektörel olarak bakıldığında da, inşaat haricinde hemen hemen bütün sektörlerde güçlü artış gözlenmektedir. Haziran’daki istihdam artışı hem 2Ç21 döneminin güçlü büyüme görüntüsünü, hem de Mayıs ayındaki kapanmaların ardından gelen geri dönüş etkisini yansıtmaktadır. Bununla beraber, Haziran ayında istihdam artışı ile işgücüne katılım oranında düşüş aynı anda gerçekleşmiş görünüyor. İstihdam artışı; Haziran’da kapanma akabinde faaliyet artışı ile açıklanabilir bir durum. Ancak büyüklük açısından oluşan bu etki, Haziran’da sona eren fesih yasağının kalkmasından sonra Temmuz’da istihdam artışı etkisini sınırlayabilir.
İşsizliğin geniş tanımlı göstergelerinde de, belli oranda iyileşme var. Özellikle pandemi döneminde önemi daha artan ve fiilen iş başında olmayanları da kapsayan geniş tanımlı işsizlik ekonomide toparlanmanın bir yansıması şeklinde okunabilir. Ancak fesih yasağının kalkması ve işsizlik teşviklerinin kullanılmaması kaynaklı işgücünde oluşacak hareketlenmeleri de hesaba katmak gerekir. Mayıs ve Haziran arasındaki dalgalanmayı da kapanma ve açılma etkisine bağlamak yanlış olmaz, Haziran toparlanması ve geri dönüşü beklenen doğrultuda olmakla beraber, beklentiden daha hızlı gerçekleşti. Ancak katılım oranının zayıf eğilimi, potansiyel iş arzının da sınırlı olabileceğini göstermektedir. Bu durum, işsizlik oranındaki gelişmeler bağlamında çekince unsuru olabilir.
Karşılaştırmalı işsizlik oranı ve istihdam oranı göstergeleri… Kaynak: TÜİK, Bloomberg…
Kaynak: Tera Yatırım
ismail USTA
Mersin Vatan Haber Müdürü
